Sáng kiến Biện pháp tích hợp hiệu quả bộ tài liệu Bác Hồ và những bài học về đạo đức, lối sống dành cho học sinh trong giờ Sinh hoạt lớp tại trường THCS Khương Đình

 PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
1. Lí do khách quan:
 Một trong những tư tưởng đổi mới Giáo dục và Đào tạo hiện nay là tăng 
cường giáo dục đạo đức cho học sinh, được thể hiện trong nghị quyết của Đảng, 
Luật giáo dục và các văn bản của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Luật giáo dục 2005 
đã xác định: “ Mục tiêu giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển toàn 
diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản nhằm hình 
thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và 
trách nhiệm công dân” ( Đều 23 – Luật giáo dục).
 Thực hiện chỉ thị số 06 – CT/ TW ngày 07/11/2006 của Bộ chính trị về tổ 
chức cuộc vận động “ Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” và 
Hướng dẫn số 11 – HD/TTVH ngày 06/12/2006 của Ban tư tưởng – Văn hóa 
Trung ương, Bộ trưởng Bộ giáo dục và Đào tạo chỉ thị thực hiện cuộc vận động 
trong toàn ngành với mục đích “ làm cho nhà giáo, cán bộ quản lí giáo dục, viên 
chức, học sinh, sinh viên, học viên trong toàn ngành giáo dục nhận thức sâu sắc 
về những nội dung cơ bản và những giá trị to lớn của tấm gương đạo đức Hồ 
Chí Minh; tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về ý thức tu dưỡng, rèn luyện và làm 
theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, nâng cao đạo đức cách mạng, cần, kiệm, 
liêm, chính, chí công vô tư; đẩy lùi sự suy thoái về chính trị đạo đức, lối sống và 
các tệ nạn xã hội, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội X của 
Đảng”.
 Thực hiện Chỉ thị số 05 – CT/TW ngày 15/05/2016 của Bộ chính trị khóa 
XII về “ Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí 
Minh”, Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Ban tuyên giáo Trung ương, nhà 
xuất bản Giáo dục Việt Nam biên soạn bộ tài liệu “ Bác Hồ và những bài học 
về đạo đức, lối sống dành cho học sinh” từ năm học 2016 -2017. Đây được coi 
là bước triển khai cụ thể, sáng tạo nhiệm vụ giáo dục, bồi dưỡng về tư tưởng, 
đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong các nhà trường.
 Chủ tịch Hồ Chí Minh thường nói: “ Đạo đức cách mạng là cái gốc”. 
Hưởng ứng cuộc vận động trên phạm vi toàn quốc với nội dung tích cực học 
tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ 
trương thực hiện chương trình tích hợp nội dung “ Học tập và làm theo tấm 
gương đạo đức Hồ Chí Minh” vào giảng dạy các môn học trong nhà trường 
phổ thông.
 Tại các nhà trường phổ thông, giờ Sinh hoạt lớp hàng tuần có đặc điểm 
nổi bật là giúp cho học sinh tăng cường tinh thần đoàn kết, giao lưu học hỏi lẫn 
 1 /26 Khi nghiên cứu đề tài, tôi đã tiến hành điều tra lớp 7A1 mà tôi làm chủ 
nhiệm về thái độ, suy nghĩ của các em trong giờ Sinh hoạt lớp. ( Kết quả thu 
được đính kèm tại bảng số liệu phần phụ lục)
 Qua bảng số liệu, ta có thể thấy được kết quả hoàn toàn đối lập nhau. 
Chính vì thế việc dạy lồng ghép bộ tài liệu “ Bác Hồ và những bài học về đạo 
đức, lối sống dành cho học sinh” đã khiến cho giờ Sinh hoạt lớp thêm sinh 
động đồng thời giáo dục cho học sinh học tập và làm theo tấm gương đạo đức 
Hồ Chí Minh. Vấn đề đặt ra là tích hợp nội dung gì, tích hợp như thế nào để có 
hiệu quả mà vẫn đảm bảo nguyên tắc: không gượng ép, không làm nặng nội 
dung và không làm biến dạng giờ Sinh hoạt lớp. Đây cũng chính là lí do tôi 
chọn nghiên cứu đề tài: Biện pháp tích hợp hiệu quả bộ tài liệu “ Bác Hồ và 
những bài học về đạo đức, lối sống dành cho học sinh” trong giờ Sinh hoạt lớp 
tại trường THCS Khương Đình.
II. Ý NGHĨA CỦA VẤN ĐỀ ĐƯỢC GIẢI QUYẾT:
 Trong năm học trước, trong việc tích hợp nội dung “ Học tập và làm theo 
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” vào các môn học trong đó có giờ Sinh hoạt 
lớp, tôi thấy học sinh tham gia các nội dung này hào hứng, đạt được kết quả tốt. 
Tuy nhiên, vẫn còn một số yếu tố mà nếu được khắc phục, công tác này sẽ đạt 
được hiệu quả cao hơn. Đó là việc nhiều giáo viên còn khó khăn khi phải tự tìm 
kiếm các tài liệu, hình ảnh, tư liệu về Bác Hồ để phục vụ cho bài giảng của 
mình. Vì thế, tôi cho rằng bộ tài liệu “ Bác Hồ và những bài học về đạo đức, 
lối sống dành cho học sinh” gồm sách dành cho học sinh và sách dùng cho học 
sinh và sách giáo viên, khi được đưa vào nhà trường chính là một trong những 
tài liệu thiết thực, giúp giáo viên có nhiều câu chuyện kể sâu sắc, sinh động, đa 
dạng về Bác Hồ để truyền đạt cho hiệu quả tới học sinh. Chính vì vậy, việc tìm 
ra các biện páp tích hợp hiệu quả bộ tài liệu này sẽ góp phần thực hiện thành 
công cuộc vận động “ Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách 
Chủ tich Hồ Chí Minh”, đảm bảo nội dung giáo dục tự nhiên, nhẹ nhàng, tránh 
gây nặng nề; giáo dục cho học sinh những hiểu biết cơ bản về tư tưởng, đạo 
đức, phong cách Hồ Chí Minh phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi học 
sinh; góp phần tạo nên sự gắn bó giữa nội dung học tập với thực tiễn cuộc sống 
và phù hợp với mục tiêu chung của giáo dục. Như vậy, giáo dục học sinh “Học 
tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Chủ tich Hồ Chí Minh” thông 
qua việc tích hợp bộ tài liệu “ Bác Hồ và những bài học về đạo đức, lối sống 
dành cho học sinh” trong giờ Sinh hoạt lớp sẽ góp phần:
- Tạo hứng thú hơn cho học sinh trong các giờ học.
 3 /26 PHẦN 2: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 BIỆN PHÁP TÍCH HỢP HIỆU QUẢ BỘ TÀI LIỆU “ BÁC HỒ
 VÀ NHỮNG BÀI HỌC VỀ ĐẠO ĐỨC, LỐI SỐNG 
 DÀNH CHO HỌC SINH” TRONG GIỜ SINH HOẠT LỚP
I. CƠ SỞ KHOA HỌC:
 1. Cơ sở lí luận:
 Trong năm học 2019 – 2020, việc triển khai công tác giáo dục về tư 
tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh tiếp tục được các nhà trường đẩy 
mạnh, trở thành một hoạt động được duy trì thường xuyên, nền nếp, thiết thực 
nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức, hình thành nhân cách cho học sinh, góp 
phần tích cực thúc đẩy động cơ phấn đấu, rèn luyện, tu dưỡng đạo đức của các 
em. Để công tác này đạt hiệu quả cao, nhiều đơn vị trong ngành giáo dục đã có 
những bước đi sáng tạo. Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Ban tuyên giáo 
Trung ương, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam biên soạn bộ tài liệu “ Bác Hồ 
và những bài học về đạo đức, lối sống dành cho học sinh”. Bộ tài liệu đã được 
thẩm định và đưa vào các nhà trường thuộc hệ thống giáo dục quốc dân. Đồng 
thời, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có công văn đề nghị Sở Giáo dục và đào tạo 
các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo các nhà trường và các đơn vị 
trực thuộc sử dụng bộ tài liệu này từ năm học 2016 – 2017. Như vậy, việc đưa 
ra các biện pháp tích hợp hiệu quả bộ tài liệu “ Bác Hồ và những bài học về 
đạo đức, lối sống dành cho học sinh” trong giảng dạy là việc cần thiết để thực 
hiện cuộc vận động “ Đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, 
phong cách Hồ Chí Minh” qua đó góp phần giáo dục đạo đức, nhân cách cho 
học sinh.
2. Tìm hiểu khái niệm:
 Để đi sâu nghiên cứu các biện pháp tích hợp bộ tài liệu “ Bác Hồ và 
những bài học về đạo đức, lối sống dành cho học sinh” trong giờ Sinh hoạt 
lớp, tôi đã tìm hiểu một số khái niệm liên quan sau:
 2.1. Khái niệm biện pháp:
 Theo “ Từ điển Tiếng Việt” của Viện khoa học xã hội Việt Nam, biện 
pháp có nghĩa là cách làm, cách giải quyết một vấn đề cụ thể.
 2.2. Tích hợp và dạy học tích hợp:
 Tích hợp là một hoạt động mà ở đó cần phải kết hợp, liên hệ, huy động 
các yếu tố có liên quan với nhau của nhiều lĩnh vực để giải quyết một vấn đề, 
qua đó đạt được nhiều mục tiêu khác nhau.
 Dạy học tích hợp là định hướng dạy học trong đó giáo viên tổ chức, 
hướng dẫn để học sinh biết huy động tổng hợp kiến thức, kĩ năng, thuộc 
 5 /26 - Đặc điểm thứ nhất: sự thống nhất giữa chủ nghĩa yêu nước nồng nàn với 
tinh thần quốc tế vô sản chân chính và trong sáng.
 - Đặc điểm thứ hai: lòng trung thành với chủ nghĩa Mác – Lê nin, phấn 
đấu suốt đời tận tụy vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì hạnh phúc nhân dân.
 - Đặc điểm thứ ba: lòng nhân ái cao cả và tình nghĩa thủy chung son sắt.
 - Đặc điểm thứ tư: Sự thống nhất giữa lí tưởng và cuộc sống, giữa lời nói 
và việc làm.
 - Đặc điểm thứ năm: đức tính khiêm tốn, giản dị trung thực.
 - Đặc điểm thứ sáu: Hồ Chí Minh là một con người yêu quê hương, đất 
nước tha thiết, Người đã cống hiến trọn đời mình cho đất nước.
 - Đặc điểm thứ bảy: Người là tấm gương tôn trọng kỉ luật và pháp luật, 
không dành cho mình bất cứ đặc quyền, đặc lợi nào.
2. Biện pháp 2: Nghiên cứu bộ tài liệu “ Bác Hồ và những bài học về đạo 
đức, lối sống dành cho học sinh” ( lớp 6,7) để lấy tư liệu tích hợp hiệu quả 
trong giờ Sinh hoạt lớp.
 * Mục đích: Biệp pháp này giúp giáo viên và học sinh nắm được nội 
dung của bộ tài liệu để tìm được nội dung và cách tích hợp hiệu quả bộ tài liệu 
vào trong giờ Sinh hoạt lớp.
 * Nội dung và cách thực hiện:
 - Đọc tài liệu hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc sử dụng Bộ 
tài liệu “ Bác Hồ và những bài học về đạo đức, lối sống dành cho học sinh” 
( lớp 6, 7), đọc kĩ bộ tài liệu để tìm được nội dung và cách tích hợp hiệu quả bộ 
tài liệu vào trong giờ Sinh hoạt lớp. Trong quá trình tìm hiểu, tôi nhận thấy đây 
là bộ sách hay và ý nghĩa. Bộ tài liệu dành cho học sinh trung học cơ sở gồm 4 
quyển dành cho lớp 6, lớp 7, lớp 8, lớp 9.
 Bộ sách dựa trên ý tưởng giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh thông 
qua những câu chuyện đặc sắc từ cuộc đời hoạt động Cách mạng của Chủ tịch 
Hồ Chí Minh. Hệ thống chủ đề, chủ điểm của bộ sách “ Bác Hồ và những bài 
học về đạo đức, lối sống dành cho học sinh” được xây dựng phù hợp với giờ 
sinh hoạt lớp hiện hành, có tác dụng bổ trợ cho các nội dung dạy học về đạo 
đức, lối sống mà học sinh đang được học. Mục tiêu giáo dục của bộ sách là:
 - Giáo dục tư tưởng, đạo đức, lối sống của Chủ tịch Hồ Chí Minh tới học 
sinh một cách hiệu quả nhất, đi vào lòng người nhất, tránh giáo điều, hô khẩu 
hiệu.
 - Học sinh không chỉ học được những bài học về đạo đức, lối sống của 
Bác mà còn phải biết thực hành, vận dụng bài học đó vào cuộc sống.
 7 /26 hành và ứng dụng các giá trị đó. Không chỉ là những bài học về đạo đức, lối 
sống chung chung, bộ sách đã gắn nhứng bài học với những câu chuyện sinh 
động về cuộc đời hoạt động cách mạng của Bác Hồ, với cuộc sống, với công 
việc, sinh hoạt, vui chơi gần gũi, quen thuộc của mỗi học sinh ở trường, ở nhà 
hằng ngày. Vì cách tổ chức các nội dung đó, các bài học sẽ trở nên cuốn hút 
học sinh, khiến các em tự nhiên mà thấm nhuần, tiến bộ.
 Xác định hướng tích hợp bộ tài liệu vào trong các giờ Sinh hoạt lớp với 
các bài học về đạo đức, lối sống của Bác Hồ, giáo viên chủ nhiệm lớp sẽ dễ 
dàng tạo ra hứng thú và phát huy được năng lực cuả các em học sinh hiệu quả 
hơn. 
3. Biện pháp 3: Xác định rõ các bước tiến hành khi tích hợp bộ tài liệu vào 
giờ Sinh hoạt lớp.
 * Mục đích: Xây dựng được các bước tiến hành cụ thể khi tích hợp bộ tài 
liệu vào giờ Sinh hoạt lớp để việc tích hợp đó thực sự đem lại hiệu quả.
 * Nội dung và cách thực hiện:
 - Bước 1: Xác định mục tiêu của bài học, tiết học, mục tiêu tích hợp.
 Việc xác định mục tiêu bài học là một yêu cầu tất yếu đối với mỗi giáo 
viên. Tuy nhiên, trong bài dạy có nội dung tích hợp thì giáo viên cần phải hết 
sức chú ý đến việc xác định mục tiêu tích hợp. Vì nếu xác định không đúng mục 
tiêu tích hợp sẽ dẫn đến việc quá coi trọng việc tích hợp hoặc quá xem nhẹ việc 
tích hợp dẫn đến giáo viên sẽ không xác định đúng nội dung của các bước tiếp 
theo, không đạt được mục đích cuối cùng của tiết học.
 - Bước 2: Xác định nội dung và lượng kiến thức cần tích hợp.
 Trên cơ sở mục tiêu và khối lượng công việc mà giáo viên chủ nhiệm xây 
dựng nội dung cho tiết Sinh hoạt lớp có tích hợp giáo dục đạo đức, lối sống của 
Bác Hồ một cách hợp lí, khoa học, vừa đảm bảo nội dung công việc, vừa đảm 
bảo nội dung tích hợp. Việc xác định nội dung và khối lượng kiến thức cần tích 
hợp, giáo viên phải căn cứ vào những nguyên tắc sau:
+ Nội dung tích hợp phải phù hợp với tình hình đặc điểm chung của lớp chủ 
nhiệm.
+ Nội đuung tích hợp phải đảm bảo tính logic và tính hệ thống.
+ Lượng kiến thức tích hợp phải đảm bảo vừa sức với học sinh. Muốn vậy, giáo 
viên phải hiểu được khả năng tiếp thu, lĩnh hội của học sinh.
 - Bước 3: Xác định trọng tâm kiến thức tích hợp
 Việc xác định trọng tâm kiến thức tích hợp là rất quan trọng, nó quyết 
định hiệu quả và chất lượng giờ học, bài học. Nếu không xác định hoặc xác định 
không đúng trọng tâm tích hợp sẽ không phân chia thời gian hợp lí cho từng nội 
dung của hoạt động của giờ Sinh hoạt lớp dẫn đến hiệu quả giờ học không cao.
 9 /26