Sáng kiến kinh nghiệm Phương pháp nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Tin học 7

 A.MỞ ĐẦU
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI: 
 Hiện nay ngành giáo dục của chúng ta đang đổi mới theo xu hướng của thời đại. 
Cùng với sự bùng nổ của khoa học kỹ thuật thì công nghệ thông tin cũng góp phần quan 
trọng không kém trong việc phát triển kinh tế nước nhà. Trước tình hình đó Đảng và Nhà 
nước ta đã kịp thời đưa bộ môn Tin học vào giảng dạy ở các trường THCS trong cả nước 
như một bộ môn bắt buộc thay vì là môn học tự chọn như trước đây. Đây là môn học tuy 
không phải là mới đối với tất cả học sinh, một số em có điều kiện đã được làm quen với 
công nghệ thông tin thông qua các trung tâm Tin học nhưng phần lớn là chưa có phương 
pháp học tích cực, giáo viên cũng gặp ít nhiều khó khăn trong việc giảng dạy bộ môn mới. 
Chính vì vậy cần có phương pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học. Sách Tin học 
dành cho Trung Học Cơ Sở, quyển 2 của Bộ Giáo Dục biên soạn nhằm phục vụ việc dạy 
và học Tin lớp 7. Sau 1 năm học chương trình Tin học 6 các em đã phần nào có được 
kiến thức cơ bản về máy tính và soạn thảo văn bản. Tuy nhiên, với chương trình Tin 7 
kiến thức hoàn toàn mới và khó hơn, đòi hỏi các em phải tính toán, tư duy cũng như dành 
nhiều thời gian thực hành. Giáo viên cũng phải có phương pháp tích cực, phù hợp với 
trình độ học sinh để giảng dạy có hiệu quả. Trước đòi hỏi đó, là một giáo viên dạy môn 
tin học tôi thiết nghĩ cần phải tìm hiểu nghiên cứu vấn đề này nhằm tìm ra phương pháp 
dạy và học tích cực hơn, phù hợp và hiệu quả cao hơn, đáp ứng yêu cầu thực tiễn giáo 
dục.
 Trong khuôn khổ một đề tài, chắc hẳn sẽ có nhiều sai sót, kính mong sự góp ý chân 
thành của cán bộ chuyên môn nhằm giúp chuyên đề của tôi hoàn chỉnh hơn. Xin chân 
thành cám ơn. 
II. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU: 
 - Đối tượng nghiên cứu chính: Các giáo viên dạy Tin học và học sinh lớp 7.
 - Nghiên cứu một số phương pháp nâng cao chất lượng học của học sinh trong học 
 tập Tin học ở nhà cũng như ở trường.
III. ĐẶC ĐIỂM CHUNG:
 1) Thuận lợi: 
 1 môn tin học 7 nói riêng đã được ngành giáo dục quan tâm đúng mức. Hiện nay ngành 
giáo dục đã đưa môn tin học vào trong chương trình THCS cũng như các môn học khác. 
Hiện nay môn học này đã có đầy dủ SGK và PPCT thích hợp. Tuy nhiên đây là một môn 
học mới nên còn nảy sinh rất nhiều vấn cần giải quyết trong quá trình dạy và học. Cho 
nên việc sử dụng “PHƯƠNG PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY VÀ HỌC BỘ 
MÔN TIN HỌC 7” là một phương pháp dạy học mà được mọi giáo viên đang quan tâm 
đến cho nên việc sử dụng phương pháp này là rất cần thiết.
 2) Nội dung, biện pháp thực hiện các giải pháp của đề tài.
 B. NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN: 
 a) Đổi mới phương pháp dạy học Tin Học 7 có hiệu quả:
 - Vận dụng linh hoạt, sáng tạo các phương pháp dạy học theo cách phát huy yếu tố 
tích cực và những ưu điểm của phương pháp dạy học truyền thống và phương pháp dạy 
học hiện đại nhằm tăng cường tính tích cực của học sinh trong tiếp nhận kiến thức, hình 
thành kĩ năng sử dụng máy tính, phần mềm máy tính và mạng máy tính phục vụ học tập 
và bước đầu vận dụng vào cuộc sống. Từ đó, giáo viên tạo điều kiện tối ưu để học sinh 
bồi dưỡng kĩ năng tự học.
 -Vận dụng linh hoạt, sáng tạo các hình thức tổ chức học tập kết hợp giữa học tập cá 
thể với học tập hợp tác; giữa hình thức học cá nhân với hình thức học theo nhóm.
 - Giáo viên có thể chủ động sáng tạo thiết kế giờ học căn cứ vào mục tiêu cụ thể 
của bài học, không gò bó theo một qui trình cứng nhắc những bước đi bắt buộc. 
 - Tăng cường kiểm tra đánh giá bằng nhiều hình thức khác nhau theo chuẩn kiến 
thức kĩ năng, coi kiểm tra đánh gía như là một biện pháp kích thích hứng thú học tập.
 b) Một số phương pháp đặc thù trong dạy học môn Tin học 7:
 - Phương pháp dạy và học hiện nay đang có xu hướng thay đổi một cách tích cực. 
Phương pháp mới hướng tới lấy học sinh làm trung tâm, học sinh không còn đóng vai trò 
tiếp thu một cách thụ động những kiến thức do giáo viên truyền đạt. Giáo viên trở thành 
người hướng dẫn, giúp đỡ học sinh. Học sinh hướng tới việc học tập chủ động, biết tự 
thích nghi. Kiến thức được cá nhân học sinh tự tìm tòi, phát hiện một cách tích cực dưới 
sự hướng dẫn của giáo viên. Ngoài ra, cách tổ chức học theo nhóm làm tăng thêm khả 
năng cộng tác, khả năng làm việc tập thể. Tin học là môn học có nhiều điều kiện thuận lợi 
để thực hiện các phương pháp dạy và học mới này.
 -Cũng như những môn học khác, việc dạy học Tin học cần được thực hiện trong 
hoạt động và bằng hoạt động tự giác, tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh. Khi cần 
dạy một nội dung Tin học cho học sinh, người giáo viên phải biết phân tích nội dung đó 
liên quan đến những hoạt động nào. Và một số hoạt động trong đó lại được phân tích 
thành những hoạt động thành phần. Rồi căn cứ vào mục tiêu tiết học, trình độ học sinh, 
 3 Thời gian dành cho môn học này của các em vẫn còn rất ít mà môn học này đòi hỏi 
học sinh phải tìm hiểu học hỏi cao, chính vì vậy nên chuẩn bị các bài tập, các bài thực 
hành giao cho học sinh làm ở nhà để củng cố kiến thức.
 Ví dụ 2: Ở một số nội dung khó giáo viên nên linh động tìm phương pháp truyền đạt 
ngắn gọn dễ hiểu kết hợp với máy tính để hs tiếp thu một cách dễ dàng.
 Ví dụ: Bài số 3_SGK trang 26 yêu cầu học sinh tính số tiền trong sổ
 Đây là một bài tập dạng khó. Để hướng dẫn học sinh dễ hiểu trước hết nên dẫn 
chứng các em về việc gởi tiền ở ngân hàng, sau đó để hs tự thực hành trên máy trước. Để 
hs so sánh kết quả với nhau, sau đó Gv hướng dẫn hs tiếp: với số tiền gởi ban đầu sau mỗi 
tháng ngân hàng sẽ trả thêm một số tiền lời, cứ như thế mỗi tháng số tiền sẽ tăng lên.
Công thức nhập vào để tính “số tiền trong sổ”:
Số tiền tháng 1=tiền gởi+(tiền gởi*lãi suất)
Từ tháng 2 trở đi=số tiền tháng trước+(số tiền tháng trước*lãi suất) 
* Lưu ý: lãi suất không đổi
Với cách hướng dẫn này tôi nhận thấy học sinh có thể giải quyết bài toán cho kết quả 
đúng.
Chương trình bảng tính cũng đòi hỏi học sinh phải biết tính toán và nắm vững kiến thức 
toán học.
Ví dụ 3: Bài tập 3-SGK trang 31 
Giả sử các ô A1 chứa giá trị -4, ô B1 chứa giá trị 3. hãy cho biết kết quả các phép tính sau:
 5 phải chủ động quan sát vấn đề, hiện tượng, phối hợp giải quyết, khám phá ra nội dung bài 
học, thực hành vận dụng.
 Học thì phải hành. Thực hành là thước đo đánh giá tiếp nhận và vận dụng kiến 
thức. Thông thường là áp dụng bài tập trên lớp và ở nhà.
III. GIÁO ÁN MINH HỌA: 
 BÀI 5: THAO TÁC VỚI BẢNG TÍNH
I. Mục tiêu:
 1. Kiến thức:
 ▪ Nắm được thao tác điều chỉnh độ rộng cột và độ cao hàng.
 ▪ Biết cách chèn thêm hoặc xoá cột và hàng.
 2. Kỹ năng:
 ▪ Chỉnh sửa và tạo được trang tính đẹp phù hợp với nội dung.
 ▪ Phân tích, tư duy và liên hệ thực tiễn.
 3. Giáo dục:
 ▪ Giúp hs ham thích môn học, tác phong làm việc nghiêm túc, cẩn thận và có tinh 
 thần làm việc theo nhóm. 
II. Chuẩn bị:
 1. Giáo viên: 
 ▪ Sách giáo khoa, soạn giáo án.
 ▪ Chuẩn bị tốt giáo án.
 2. Học sinh: 
 ▪ Sách giáo khoa, vở ghi bài.
 ▪ Học bài cũ và xem trước bài mới.
III. Tiến trình lên lớp:
 1. Ổn định:
 2. Kiểm tra bài cũ: 
 Câu hỏi: Đáp án, biểu điểm
 Câu 1: Nêu thao tác tính khoảng cách 
 giữa 2 vị trí trên bản đồ? (5đ)
 Câu 1: Nháy chuột vào bảng chọn Câu 2: Muốn xem Thông tin chi tiết bản đồ 
 Maps, sau đó chọn lệnh: ta làm thế nào?(5đ)
 - Political Boundaries: để hiện 
 các đường biên giới giữa các 
 nước
 - Coastlines: để hiện các đường bờ 
 biển - Lat/Lon Grids: để hiện các đường kinh 
 - Rivers: để hiện các con sông tuyến, vĩ tuyến
 - Countries: để hiện tên các quốc gia
 7 cho biết ô đó không có nội dung gì.
GV thực hiện thao tác trên máy cho Hs quan sát
HS quan sát
 - Đưa con trỏ chuột vào 
GV: Nhưng khi em nhập nội dung cho ô bên phải thì nội dung của vạch ngăn cách giữa hai 
ô đó sẽ che lấp phần văn bản quá dài của ô bên trái. cột (hàng)
HS quan sát thao tác GV thực hiện trên máy - Kéo thả mũi tên 2 
 chiều để thay đổi độ 
 rộng (cao) của cột hay 
 hàng..
 * Lưu ý: SGK/37
GV: Chính vì vậy để hiển thị hết nội dung của các ô ta thường 
phải tăng độ rộng của các cột hoặc để trình bày hợp lý hơn ta cần 
phải giảm độ rộng của các cột khác.
HS: Lắng nghe
? Muốn điều chỉnh độ rộng cột, ta cần thực hiện những bước nào
HS: - Đưa con trỏ chuột vào vạch ngăn cách giữa hai cột
 - Kéo thả sang phải để mở rộng hay sang trái để thu hẹp độ 
rộng của cột.
? Tương tự hãy nêu các bước thay đổi độ cao của các hàng
HS: : - Đưa con trỏ chuột vào vạch ngăn cách giữa hai hàng
 - Kéo thả chuột để thay đổi độ cao của hàng
GV: Lưu ý khi ta nháy đúp chuột trên vạch phân cách cột hoặc 
hàng sẽ điều chỉnh độ rộng cột, độ cao hàng vừa khít với dữ liệu 
có trong cột và hàng đó.
HS: Lắng nghe
GV: Thực hiện thao tác trên máy
HS: Quan sát
 Hoạt động 2: Chèn thêm cột hoặc xoá cột và hàng 2. Chèn thêm hoặc xoá 
GV: Em hãy quan sát hai trang tính tronh hình 38 (SGK/38) cột và hàng:
HS: Quan sát
? Em hãy nhận xét 2 trang tính này có điểm nào khác nhau
HS: Trả lời
GV: Trong quá trình lập trang tính ta thường phải chèn thêm các 
cột hay các hàng vào vùng đã được nhập dữ liệu hoặc xoá bớt các 
cột hay các hàng không cần thiết. Vậy để có thể chèn thêm cột a. Chèn thêm cột hoặc 
 9 Để hoạt động dạy và học có hiệu quả cao, người giáo viên luôn luôn ghi nhớ bước 
hướng dẫn học tập về nhà là khâu không kém phần quan trọng. 
V. KIẾN NGHỊ:
 1. Đối với ngành giáo dục:
 Để nâng cao phương pháp dạy học Tin học của giáo viên nên:
 Tăng cường lượng sách tham khảo cũng như tài liệu mới về Tin học để giáo viên 
có cơ sở trao đổi và mở rộng thêm kiến thức.
 Cung cấp thêm máy chiếu để tiết dạy trở nên sinh động hơn, giúp học sinh dễ 
quan sát tiếp thu bài tốt hơn.
 2. Đối với đồng nghiệp:
 Lượng kiến thức Tin học ở bậc Trung học cơ sở rất nhiều, đa dạng và phong phú 
dẫn đến giáo viên chúng ta phải đúc kết thành một hệ thống tri thức, ngắn gọn, nhẹ nhàng 
mà vẫn đảm bảo bản chất các vấn đề.
 Để hoạt động dạy và học có hiệu quả cao, người giáo viên luôn luôn ghi nhớ bước 
hướng dẫn học tập về nhà là khâu không kém phần quan trọng.
 Hy vọng nhà trường và các ban ngành liên quan hết sức giúp dỡ và hỗ trợ chúng 
tôi về các mặt như phòng máy, trang thiết bị, phần mềm dạy học phù hợp..
 Mong quý thầy cô, đồng nghiệp mạnh dạn đóng góp xây dựng để mỗi giáo viên 
luôn cố gắng hoàn thiện tiết dạy, nắm vững chuyên môn hơn nữa.
Người thực hiện Tổ trưởng Ban giám hiệu
 11