Sáng kiến kinh nghiệm Phương pháp tổ chức cho học sinh hoạt động chiếm lĩnh kiến thức trong chương trình Vật lí 7

 PHƯƠNG PHÁP TỔ CHỨC CHO HỌC SINH HOẠT 
 ĐỘNG CHIẾM LĨNH KIẾN THỨC TRONG CHƯƠNG 
 TRÌNH VẬT LÍ 7
A. ĐẶT VẤN ĐỀ 
 Với tinh thần đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng tích cực, 
đặc biệt hơn nữa đối với chương trình vật lí 7 học sinh được làm quen phân 
mônmới như : quang học , điện học, âm học là những phân môn tương đối 
khó , học sinh phải tập trung chú ý nhiều hơn . Do đó việc tổ chức cho học 
sinh hoạt động chiếm lĩnh kiến thức là vấn đề cần thiết.
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ :
 Việc tổ chức cho học sinh hoạt động chiếm lĩnh kiến thức có thể theo 
các tiêu chí sau :
I.Lựa chọn nội dung để tổ chức cho học sinh hoạt động chiếm lĩnh kiến 
thức.
1.Thu thập thông tin : 
- Tìm được những thông tin cần thiết từ sách báo.
- Lập kế hoạch khám phá( thiết kế thí nghiệm, lựa chọn dụng cụ thiết bị thí 
nghiệm)
- Tiến hành khám phá ( Bố trí, lắp đặt dụng cụ thí nghiệm)
- Ghi các kết quả khám phá ( đọc số chỉ của các dụng đo)
2. Xử lí thông tin :
- Đọc bảng, biểu, đồ thị , phân tích dữ liệu , nêu ý nghĩa của chúng.
- Phân loại dấu hiệu giống nhau ,khác nhau nhận biết nhũng dấu hiệu bản 
chất của những nhóm đối tượng đã quan sát
- Tìm qui luật từ biểu, bảng đồ thị.
- So sánh , phân tích dữ liệu và rút ra kết luận.
3. Thông báo kết quả làm việc :
- Mô tả lại những thí nghiệm đã làm.
- Trình bày giải thích những việc đã làm.
- Nêu kết luận đã tìm thấy được . + Cách đặt câu hỏi : việc đặt các câu hỏi phân tích đòi hỏi học sinh phải 
giải thích được các nguyên nhân từ thực tế : “tại sao ?”, đi đến kết luận : 
“Em có nhận xét gì về”, “hãy chứng minh(một luận điểm nào đó)”vv..
 Ví dụ : - Từ kết quả thí nghiệm,hãynhận xét về mối quan hệ giữa độ 
lớn của góc phản xạ và góc tới.
 - Hãy chứng minh có sự nhiễm điện của vật.
5. Câu hỏi “Tổng hợp”.
+ Mục tiêu : Kiểm tra xem học sinh có thể đưa ra những dự đoán, giải 
quyết một vấn đề, đưa ra câu trả lời hoặc đề xuất có tính sáng tạo.
+ Tác dụng : Thúc đẩy sự sáng tạo của học sinh, học sinh phải tìm ra những 
nhân tố và những ý tưởng mới đễ có thể bổ xung cho nội dung.
+ Cách đặt câu hỏi : Khiến học sinh phải : đoán, giải quyết vấn đề và đưa 
ra các câu hỏi trả lời sáng tạo. Các câu hỏi này đòi hỏi một thời gian chuẩn 
bị khá dài , vì vậy phải để cho học sinh có đủ thời gian tìm ra câu trả lời.
 Ví dụ : - Hãy tìm cách xác định vùng nhìn thấy của gương phẳng.
 - Hãy tìm cách xác định độ sâu của biển.
6. Câu hỏi “đánh giá”.
+ Mục tiêu : Kiểm tra xemhọc sinh có thể đóng góp ý kiến và đánh giá các 
ý tưởng , giải phápdựa vào những tiêu chuẩn đã đềra.
+ Tác dụng : Giúp học sinh tự đánh giá các ý kiến của mình.
+ Cách đặt câu hỏi : Cụm từ để hỏi thường dùng là : “theo em”...vv.
 Ví dụ : - Theo em trong hai phương pháp đo cường độ dòng điện bằng 
ampe kế và đo bằng đồng hồ vạn năng , phương pháp nào cho kết quả 
chính xác hơn.
III. Tổ chức hoật động của học sinh theo những hình thức học tập khác 
nhau ( toàn lớp, nhóm hoặc cá nhân)
1.Hình thức học tập cá nhân :
 Theo các bước sau :
+Giáo viên làm việc chung với cả lớp : GIÁO VIÊN nêu vấn đề, xác định 
nhiệm vụ nhận thức và hướng dẫn học sinh làm việc.
+ Học sinh làm việc ca ùnhân :Ghi kết quả ra vở hoặc trả lời vào phiếu học 
tập.
+ Giáo viên làm việc chung với cả lớp :Giáo viên chỉ định một vài học sinh 
báo cáo kết quả. Các học sinh khác theo dõi, gợi ý và bổ sung .