Sáng kiến Một vài kinh nghiệm giúp học sinh yếu kém học tốt môn Toán

 - 1 -
 I. CƠ SỞ CHỌN ĐỀ TÀI
 1. Cơ sở lí luận.
 Học sinh yếu kém về toán là những học sinh có kết quả về môn toán 
 thường xuyên dưới mức trung bình. Do đó việc lĩnh hội tri thức, rèn luyện 
 kỹ năng cần thiết đối với những học sinh này tất yếu đòi hỏi tốn nhiều công 
 sức và thời gian hơn so với những học sinh khác.
 Về mặt lý luận, người thầy phải nắm vững các đặc điểm của học sinh 
 yếu kém để từ đó đề ra các giải pháp phù hợp nhằm khắc phục tình trạng 
 yếu kém trong học toán của học sinh.
 2. Cơ sở thực tiễn.
 Cũng như việc bồi dưỡng học sinh giỏi toán, việc giúp đỡ học sinh 
 yếu kém phải được tiến hành ngay cả trong những tiết dạy học đồng loạt 
 bằng các biện pháp phân hoá nội tại thích hợp. Tuy nhiên, trong thực tế dạy 
 học việc nâng cao hiệu suất giờ lên lớp để giúp đỡ học sinh yếu kém người 
 thầy vẫn cần có sự giúp đỡ tách riêng đối với nhóm học sinh yếu kém (thực 
 hiện chủ yếu ngoài giờ chính khoá).
 Trên địa bàn mà trường tôi trực thuộc, học sinh đa số là con em nông 
thôn, điều kiện kinh tế còn khó khăn nên việc đầu tư về vật chất cũng như thời 
gian cho con cái học tập chưa cao, ngoài giờ đến lớp các em còn phải giúp đỡ 
bố mẹ các công việc gia đình, không có thời gian để tự học. Sự quan tâm kèm 
cặp con cái của phụ huynh còn hạn chế. Ý thức học tập của một số em chưa 
cao, phương pháp học tập chưa phù hợp, dẫn đến chất lượng học tập của học 
sinh còn yếu vì thế hầu hết các em sợ học môn toán.
 Là một giáo viên đã có hơn mười năm gắn bó với nghề. Tôi rất hiểu và 
thông cảm trước những khó khăn của các em. Bởi vậy trong quá trình giảng 
dạy tôi luôn học hỏi đồng nghiệp và tìm tòi những phương pháp thích hợp để 
giúp các em học sinh yếu, kém yêu thích và học tốt môn toán. Với mong muốn 
nâng cao chất lượng dạy học môn toán ở trường THCS và qua thực tế dạy học 
 ************************************************************
 Một vài kinh nghiệm giúp học sinh yếu kém học tốt môn toán - 3 -
 2.3. Phân loại đối tượng học sinh từ đó lựa chọn các biện pháp phù hợp và 
lập kế hoạch khắc phục hiện trạng yếu kém đó.
 2.4. Thực hiện kế hoạch khắc phục yếu kém trong học sinh về môn toán.
 2.5. Đúc rút kinh nghiệm trong công tác giảng dạy đối tượng học sinh yếu 
kém toán.
 3. Phương pháp.
 Đề tài này được hoàn thành trên phương pháp thống kê tổng hợp, quan sát, 
phân tích nguyên nhân và phương pháp thực nghiệm sư phạm.
 IV. PHẠM VI - ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
 Kiến thức môn toán bậc THCS như đã trình bày đóng vai trò nền tảng. Vì 
thế khắc phục tình trạng yếu kém môn toán ở bậc THCS là vấn đề không chỉ 
của riêng một cá nhân giáo viên dạy toán nào. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả rõ 
ràng trong việc nghiên cứu và thể nghiệm trong đề tài này tôi chủ yếu tập trung 
đi sâu vào phương pháp dạy học toán cho học sinh yếu, kém thuộc lớp 7 của 
trường vào các giờ học luyện tập, tự chọn, các buổi học phụ kém, các giờ học 
ngoại khóa..Các bài toán được đề cập đến trong đề tài thuộc phạm vi SGK, 
SBT đảm bảo tính vừa sức đối với các em.
 V. ĐỔI MỚI TRONG KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU.
 Qua việc nghiên cứu và thực tế giảng dạy cho thấy việc thực hiện đề tài thu 
được hiệu quả rõ nét. Chất lượng môn Toán hàng năm được nâng lên rõ rệt thể 
hiện qua sổ điểm. Hơn nữa chất lượng học sinh khá cũng tăng lên. Học sinh tỏ 
ra quan tâm yêu thích học toán hơn trước đây.
 ************************************************************
 Một vài kinh nghiệm giúp học sinh yếu kém học tốt môn toán - 5 -
 4.1.1. Đối với những em do hoàn cảnh kinh tế gia đình quá khó khăn ví dụ 
như các em bị thiếu thốn sách vở đồ dùng học tập. Ngoài các buổi đến lớp các 
em phải đi mò cua, bắt ốc để phụ giúp kinh tế gia đình không có thời gian để 
học tập. Sau khi tìm hiểu biết được hoàn cảnh của các em tôi đã có ý kiến đề 
xuất lên ban lãnh đạo nhà trường có thể miễn giảm cho các em một phần nào 
các khoản đóng góp có thể được, giảm bớt gánh nặng về sự thiếu thốn vật chất 
cho các em. Ngoài ra tôi đã phát động các em học sinh trong lớp quyên góp 
một phần nào đó để giúp bạn có thể mua một số đồ dùng học tập như sách giáo 
khoa, bút vởTạo điều kiện thuận lợi hơn cho các em đó trong học tập.
 4.1.2. Với đối tượng học sinh gặp sự cố bất thường về tinh thần. Ví dụ như 
bố mẹ đi làm ăn kinh tế ở xa, hay những trường hợp có những cú sốc về tình 
cảm trong gia đình mà các em bị ảnh hưởng, có một số em phải ở với ông bà bị 
thiếu thốn về tình cảm và sự chăm sóc của bố mẹ...Thông qua học sinh và phụ 
huynh tôi thường xuyên trò chuyện thân mật riêng với các em , động viên an ủi 
để các em có thể vượt qua cơn khủng hoảng về tinh thần, góp phần nào giúp 
các em trở lại trạng thái cân bằng về tình cảm và tập trung vào việc học tốt 
hơn.
 4.1.3. Với đối tượng học sinh yếu kém do lười học. Tôi trực tiếp trò chuyện 
riêng với các em, phân tích cho các em hiểu mặt tốt, xấu và sự liên quan đến 
tương lai của các em. Về mặt chuyên môn, tôi tăng cường công tác kiểm tra 
việc học và làm bài về nhà, trong các giờ học tôi khuyến khích cho các em phát 
biểu, gọi các em lên bảng và có lời khen kịp thời, cho điểm khuyến khích, động 
viên các em, giúp các em tự tin và hứng thú học tập hơn.
 Sau khi tạo được tâm thế thoải mái về tinh thần trong học sinh thì việc tiếp 
theo đóng vai trò quan trọng và quyết định. Đó chính là thực hiện các biện pháp 
phù hợp nhằm giúp các học sinh yếu kém có điều kiện về mặt kiến thức để theo 
kịp yêu cầu chung của những tiết học trên lớp, tiến tới có thể hoà nhập vào việc 
dạy học đồng loạt.
 ************************************************************
 Một vài kinh nghiệm giúp học sinh yếu kém học tốt môn toán - 7 -
tương ứng trong tập hợp số nguyên như cộng, trừ số nguyên... thông qua hệ 
thống câu hỏi và bài tập như sau:
 Bài tập1: Đổi các số thập phân sau ra ph ân số:
 0,6 v à 2,25
 6 3 225 9
 HS: 0,6 ; 2,25 
 10 5 100 4
 3 9
 Bài tập2: Tính : 
 5 4
 Hỏi: Muốn thực hiện phép cộng trên trước hết ta phải làm gì?
 (HS: Phải qui đồng mẫu các phân số)
 3 9 12 45
 5 4 20 20
 Hỏi: Tiếp theo cộng như thế nào?
 (HS: Tử cộng tử, giữ nguyên mẫu) 
 12 45 ( 12) 45
 20 20 20
 Hỏi: Nhắc lại cách cộng hai số nguyên?
 (HS: Nêu cách cộng hai số nguyên và tiến hành cộng)
 12 45 ( 12) 45 33
 20 20 20 20
 9 33
 Bài tập 3: Tìm x, biết: x 
 4 20
 Hỏi: Muốn tìm được x trước hết ta phải làm gì?
 (HS: Lúng túng không trả lời được)
 GV: Hãy nhắc lại qui tắc chuyển vế trong Z 
 (HS: Nhắc lại qui tắc chuyển vế trong Z) 
 GV: Tương tự trong Q ta cũng có qui tắc chuyển vế
 (HS: Vận dụng qui tắc chuyển vế và thực hiện bài toán
 33 9
 x (Theo qui tắc chuyển vế)
 20 4
 ************************************************************
 Một vài kinh nghiệm giúp học sinh yếu kém học tốt môn toán - 9 -
 Cho M là trung điểm của đoạn thẳng AB. Qua M vẽ đường thẳng xy 
vông góc với đoạn thẳng AB.
 Như vậy khi học sinh đã nắm được khái niệm và kỹ năng nói trên thì 
việc tiếp thu bài mới không mấy khó khăn. 
 Trong thực hiện việc tạo tiền đề đảm bảo trình độ xuất phát cần chú 
ý:
 * Mỗi bài toán phải được thực hiện qua nhiều bước, hướng dẫn và yêu cầu 
cách thực hiện thành thạo từng bước một.
* Tổ chức phân dạng bài tập một cách khoa học, chi tiết, cung cấp cho học 
sinh các dạng bài tập một cách có hệ thống.
* Soạn thêm nhiều bài tập đơn giản và tương tự cho từng dạng để các em tự 
làm, qua đó các em được lặp lại nhiều lần, giúp các em dễ khắc sâu kiến 
thức.
 Sau khi kiến thức lớp dưới đã được bù đắp và bằng cách hạ thấp yêu cầu 
đến mức tối thiểu ở các dạng bài tập tôi nhận thấy các em học sinh đã xích 
lại gần nhau hơn, tiếp thu bài mới tốt hơn, yêu thích học môn toán hơn.
4.2.2. Thực hiện biện pháp lấp "lỗ hổng" về kiến thức và kỹ năng cho học 
sinh
 Qua tìm hiểu thực tế cho thấy: Kiến thức có nhiều "lỗ hổng" là một 
"bệnh " phổ biến của học sinh yếu kém toán. Vai trò của việc đảm bảo trình 
độ xuất phát là cần thiết nhưng chỉ để phục vụ cho nội dung sắp học. Còn 
việc lấp lỗ hổng về kiến thức kỹ năng là nhiệm vụ cần thiết nhưng mang 
tính tổng quát không phụ thuộc ý đồ chuẩn bị cho một bài học cụ thể nào 
sắp tới.
Trong quá trình dạy học người thầy cần quan tâm phát hiện những lỗ hổng 
về kiến thức, kỹ năng của học sinh. Tìm ra những "lỗ hổng" điển hình đối 
với học sinh yếu kém mà ở trên lớp vì điều kiện thời gian chưa khắc phục 
được để có kế hoạch tiếp tục giúp đỡ. 
************************************************************
 Một vài kinh nghiệm giúp học sinh yếu kém học tốt môn toán - 11 -
 Trước hết phải làm cho các em hiểu rõ đề bài: Đề bài cho biết cái gì? 
yêu cầu cái gì?
Nếu học sinh không hiểu đề bài thì không thể tiếp tục quá trình giải toán để 
đưa lại kết quả đúng được. Do đó giáo viên cần dành nhiều thì giờ giúp các 
em vượt qua được vấp váp đầu tiên này.
 Để rèn một kiến thức hay kỹ năng nào đó thì số lượng bài tập cùng 
mức độ cùng thể loại đối với các em yếu kém cần nhiều hơn bình thường, 
cùng mức độ. Do đó giáo viên cần chú ý gia tăng số lượng bài tập cùng thể 
loại. Ngoài ra các bài tập phải được phân bậc với mức độ gần nhau (phân 
bậc mịn)
 Cụ thể: 
 Khi dạy bài: "Cộng, trừ số hữu tỉ ". Phần bài tập về nhà cho đối 
tượng học sinh yếu, kém tôi ra các dạng như sau:
Bài 1: Tính
 7 2 1 5
 a) ; 
 15 15 8 8
 5 15 5
 b) ; 0,75
 18 27 12
Bài 2: Tính
 3 5 1 4 2 3
 a) ; 
 4 4 4 3 5 2
 4 2 7 2 7 1
 b) ; 
 5 7 10 3 4 2
 Bài 3: Tìm x, biết
 1 3 1 3
 a) x ; x 
 2 2 4 4
 2 5 4 1
 b) x ; x 
 5 7 7 3
************************************************************
 Một vài kinh nghiệm giúp học sinh yếu kém học tốt môn toán - 13 -
 K￿T LU￿N
 Như vậy việc giúp đỡ học sinh yếu , kém học tốt môn toán là việc 
làm rất khó khăn lâu dài đòi hỏi giáo viên phải có tình thương, một chút hy 
sinh và tinh thần trách nhiệm.
 Việc sắp xếp thời gian thích hợp ngoài giờ lên lớp để bổ trợ kiến thức bị 
hổng cho học sinh yếu, kém đó là một khó khăn không phải ai cũng làm 
được. Mà phải có sự tận tâm hy sinh cao cả của người thầy tất cả vì tương 
lai các em. Do vậy rất cần đến sự chia sẻ từ phía lãnh đạo và các cấp ngành 
giáo dục. 
Mỗi người thầy có một cách làm riêng, song với cách làm nêu trên với 
thành công ban đầu thiết nghĩ đó là kết quả đáng phấn khởi đối với người 
thầy dạy toán. Việc làm này không dễ thành công trong ngày một ngày hai 
mà phải là sự cố gắng bền bỉ và tận tuỵ thì mới mong mang lại kết quả tốt.
 Với vốn kiến thức của mình còn hạn hẹp, bề dày kinh nghiệm còn khiêm 
tốn, nên không tránh khỏi những hạn chế khiếm khuýêt. Vậy rất mong hội 
đồng xét duyệt góp ý, bổ sung để kinh nghiệm giảng dạy của chúng tôi 
ngày càng phong phú và hữu hiệu hơn.
************************************************************
 Một vài kinh nghiệm giúp học sinh yếu kém học tốt môn toán