SKKN Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học môn Mĩ thuật ở THCS

 Một số biện pháp dạy học môn Mỹ thuật ở trường THCS 
 A .PHẦN MỞ ĐẦU 
 MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG 
 DẠY VÀ HỌC MÔN MĨ THUẬT Ở THCS 
 I. Lý do chọn đề tài : 
 Mục tiêu của việc giáo dục mĩ thuật trong nhà trường phổ thông nói chung và 
ở THCS nói riêng là không nhằm đào tạo tất cả học sinh trở thành họa sĩ, mà nhằm 
hình thành kĩ năng sống cơ bản về thẩm mĩ, về cái đẹp, giúp học sinh phát triển một 
cách toàn diện, hài hòa. Bởi vậy khi dạy môn Mĩ thuật tôi nhận thấy rằng không nên 
biến tiết dạy thành những bài học công thức cứng nhắc, bài bản hoặc quá vụng về và 
căng thẳng. Theo tôi nhiệm vụ của người giáo viên là thông qua các bài dạy kích 
thích, gợi mở, tạo điều kiện để học sinh được tiếp xúc nhiều với nghệ thuật và phát 
huy tính tích cực, độc lập của các em trong bài tập thực hành, trong cách suy nghĩ và 
cách cảm thụ trước cái đẹp. 
 Qua nhiều năm dạy môn học Mĩ thuật nói chung và dạy Mĩ thuật THCS nói 
riêng tôi nhận thấy trong môn học Mĩ thuật, đây là một môn năng khiếu, đòi hỏi các 
em phải có tính sáng tạo, độc lập trong học tập. Vì thế, làm thế nào để các em chủ 
động trong học tập là điều mà những giáo viên như chúng tôi luôn trăn trở. 
Mục đích nghiên cứu : 
 Tôi suy nghĩ, nghiên cứu để viết sáng kiến kinh nghiệm này với mục đích tìm ra 
một số giải pháp tốt nhất góp phần nhằm nâng cao chất lượng dạy và học của trường. 
+ Đối tượng và phạm vi nghiên cứu : 
 * Đối tượng nghiên cứu : 
 Học sinh từ khối 6 đến khối 9 của Trường THCS Thái Thịnh 
 * Phạm vi nghiên cứu : 
 Học sinh trong trường Trường THCS.và một số trường khác. 
Nguyễn Thị Mỹ Hà – Trường THCS Thái Thịnh Page 1 
 Một số biện pháp dạy học môn Mỹ thuật ở trường THCS 
 B. PHẦN NỘI DUNG 
 Chương I: Cơ sở khoa học liên quan đến đề tài : 
+ Cơ sở pháp lý : 
 Nghị quyết TW II khoá VIII tiếp tục khẳng định đổi mới phương pháp giáo dục, 
khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người 
học, từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và phát triển hiện đại vào quá trình 
dạy và học. 
+ Cơ sở lý luận : 
 Mĩ thuật là một trong những môn học và đặc trưng của môn học Mĩ thuật là 
không có công thức, không có đáp án cụ thể và có phần trìu tượng. Nhưng Mĩ thuật 
thức sự là cần thiết cho giáo dục và đào tạo con người. Con đường của giáo dục nghệ 
thuật là rất phong phú và đa dạng. Với lòng yêu nghề mỗi giáo viên nói chung và bản 
thân tôi nói riêng luôn trăn trở và tìm cho mình một phương pháp dạy Mĩ thuật tốt 
nhất, có hiệu quả nhất nhằm hỗ trợ các em ở các môn học khác giúp các em phát triển 
toàn hiện, lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kỹ năng cơ bản góp 
phần hình thành con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Trong xã hội phát triển nhu 
cầu thẩm mĩ ngày càng cao, do vậy việc đào tạo con người biết nhận thức, cảm thụ 
cái đẹp ngày càng quan trọng. Những năm qua giáo dục thẩm mĩ đã trở thành môn 
học trong chương trình giáo dục phổ thông, là một môn học độc lập, môn Mĩ thuật có 
mục tiêu chương trình sách giáo khoa, sách hướng dẫn, thiết bị riêng cho dạy và học, 
giáo viên được đào tạo, kết quả học tập của học sinh được theo dõi và kiểm tra, đánh 
giá một cách nghiêm túc. Việc giảng dạy môn Mĩ thuật dân tộc đảm bảo cho các em 
có thể giải quyết được các bài tập hàng ngày và hiểu về vẻ đẹp, về nền mĩ thuật 
truyền thống, ngoài ra nó còn tạo điều kiện cho học sinh học có hiệu quả cao hơn các 
môn học khác. 
Nguyễn Thị Mỹ Hà – Trường THCS Thái Thịnh Page 3 
 Một số biện pháp dạy học môn Mỹ thuật ở trường THCS 
 Chương II. Thực trạng của việc dạy và học môn Mĩ thuật ở Trường THCS : 
1. Thuận lợi : 
 - Quan điểm nhận thức về môn Mĩ thuật : 
 + Môn Mĩ thuật là môn học nghệ thuật, thu hút rất nhiều học sinh. 
 + Cho đến nay các trường đã có giáo viên dạy mĩ thuật, phong trào học Mĩ thuật 
ngày càng một sôi nổi, hầu hết các em học sinh hào hứng với môn học và môn học đã 
được chú ý.( Điều đó thể hiện ở việc khi trường tạo điều kiện cho nhóm họa tổ chức 
câu lạc bộ mĩ thuật đã có đông đảo học sinh tham gia và được sự ủng hộ rất nhiệt tình 
từ phía phụ huynh học sinh) Tất cả mọi người đã hiểu được đây là một môn học nghệ 
thuật Vì vậy không ít giáo viên và học sinh, các bậc phụ huynh luôn coi trọng và đầu 
tư cho môn học. Qua đó các em thấy rằng Mĩ thuật là môn học bổ ích, lý thú và tươi 
vui, có tính giáo dục đạo đức, thẩm mĩ cao và là môn học bổ trợ tích cực cho các môn 
học khác. Vì thế các em đón nhận tiết học một cách nhiệt tình và hào hứng. 
 - Trang thiết bị dạy học : 
 + Để giảng dạy môn mĩ thuật trong chương trình đào tạo được thành công, điều 
này phụ thuộc rất nhiều vào các yếu tố như: tài liệu, phương tiện, đồ dùng trực quan 
 + Có một số đồ dùng cần thiết cho việc giảng dạy Mĩ thuật cho học sinh như : bộ 
đồ dùng dạy học các phân môn từ lớp 6 đến lớp 9 sách tham khảo, một số tranh ảnh 
về tượng, phù điêu ... 
 + Cơ sở vật chất: Nhà trường quan tâm đầu tư công nghệ thông tin cho dạy học, 
vật mẫu phục vụ cho các tiết học. Vì thế góp phần thuận tiện cho việc dạy và học của 
giáo viên, học sinh. 
 + Giáo viên trong quá trình dạy học đã tự làm đồ dùng dạy học: Thực hiện các 
bước vẽ tranh đề tài, vẽ theo mẫu, vẽ trang trí để làm giáo cụ trực quan phục vụ cho 
tiết học. 
 + Sưu tầm các bài vẽ đẹp của học sinh khóa trước làm bài mẫu cho học sinh 
tham khảo và nhận xét trong tiết học. 
Nguyễn Thị Mỹ Hà – Trường THCS Thái Thịnh Page 5 
 Một số biện pháp dạy học môn Mỹ thuật ở trường THCS 
 Chương III. Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học môn 
Mĩ thuật ở Trường THCS : 
 1. Điều tra cơ bản: Trong những năm học vừa qua, tôi được phân công giảng 
dạy môn Mĩ thuật tại trường THCS, tôi thấy hầu hết các em đều thích học vẽ, các em 
học tập với tinh thần hăng say, cảm nhận được cái hay, cái đẹp được thể hiện từ nội 
dung và hình thức mỗi khi các em vẽ một bức tranh. Bên cạnh đó còn một số học 
sinh nhút nhát, rụt rè chưa mạnh dạn nói lên những suy nghĩ của mình, một số em 
còn chán nản không thích học vẽ. Tất cả những vấn đề trên rất đáng lo ngại, ảnh 
hưởng lớn đến việc học Mĩ thuật của học sinh cho nên tôi đã tiến hành điều tra ở một 
số lớp xem có bao nhiêu em thích học vẽ và không thích học vẽ để từ đó tìm ra biện 
pháp khắc phục. 
 2. Biện pháp: tiến hành từ thực tế giảng dạy ở giai đoạn đầu, phần đông học sinh 
yêu thích môn học. Tuy nhiên bên cạnh đó có một số em rất thờ ơ, thậm chí chán 
nản, coi thường môn mĩ thuật, điều này khiến cho tiết học trở nên nặng nề, không 
hứng thú, một số em không tự tin với môn học này.Vì vậy việc khắc phục tâm lý cho 
học sinh quả là khó khăn và hết sức cần thiết. Dựa vào tâm lý của học sinh là thích 
khen ngợi, động viên và hay tò mò nên trước thời gian thực hành, tôi giới thiệu cho 
các em một số tác phẩm vẽ tiêu biểu của những hoạ sĩ nhí trong trường bạn để các 
em xem và tự học tập theo cách vẽ, cách thể hiện tranh. Phân tích cho các em thấy 
được cái hay, cái đẹp được thể hiện qua các bức tranh đó, động viên các em ai cũng 
có thể vẽ đẹp. Vì thế sự căng thẳng và chán nản trong mỗi giờ học được giảm bớt đi, 
các em đã có hứng thú hơn với các tiết học. Sau đó trong những bài học vẽ tranh tôi 
khuyến khích các em vẽ nhiều và vẽ đẹp cho học sinh tự nhận xét, tự đánh giá tác 
phẩm của bạn có đẹp hay không đẹp và vì sao? Như vậy tôi đã hướng dẫn cho các em 
biết tự nhận xét, đánh giá được bài vẽ của mình. Môn học Mĩ thuật không chỉ đòi hỏi 
các em vẽ phải đẹp các bài tập thực hành mà còn đòi hỏi các em có sự cảm nhận giá 
trị nghệ thuật, nắm được mục tiêu giáo dục ở trong mỗi bài học. Vì thế trong quá 
Nguyễn Thị Mỹ Hà – Trường THCS Thái Thịnh Page 7 
 Một số biện pháp dạy học môn Mỹ thuật ở trường THCS 
đó thúc đẩy khả năng sáng tạo của các em, lôi cuốn các em vào môn học và học tốt 
bộ môn. 
 3. Một số biện pháp: nhằm nâng cao chất lượng dạy và học môn Mĩ thuật ở 
Trường THCS. Căn cứ vào mục tiêu giáo dục đã đề ra cho bậc tiểu học, xác định rõ 
vai trò và mục tiêu giáo dục của bộ môn cũng thông qua thực tế giảng dạy áp dụng 
phương pháp mới giúp học sinh thực hiện tốt bộ môn Mĩ thuật tôi tự khẳng định và 
rút ra một số kinh nghiệm sau : 
 - Môn Mĩ thuật là môn dành thời gian chủ yếu để học sinh thực hành, do vậy 
giáo viên cần thiết kế bài dạy như một kế hoạch tổ chức các hoạt động, để học sinh 
chủ động, tích cực tham gia và phát huy hết khả năng và năng lực của mình ở mỗi bài 
vẽ. 
 - Trong mỗi tiết học, giáo viên cần lựa chọn và phối hợp các phương pháp dạy 
học để luôn luôn tạo được không khí học tập vui vẻ, nhẹ nhàng, hấp dẫn, lôi cuốn học 
sinh, tránh giờ học tẻ nhạt, khô cứng. - Đối với một số bài vẽ tranh đề tài, giáo viên 
có thể tổ chức cho học sinh hoạt động vẽ theo tổ, theo nhóm để các thành viên trong 
nhóm có dịp thể hiện năng lực cá nhân trước bạn bè, thầy cô giáo. 
 - Có thể đưa các trò chơi hổ trợ cho nội dung bài học khi thấy cần thiết, phù hợp. 
 - Tạo mọi điều kiện để tất cả học sinh chủ động, tích cực tham gia và tham gia có 
hiệu quả các hoạt động, quan tâm nhiều hơn đến các học sinh nhút nhát, chưa tích 
cực hoạt động. 
 - Tuỳ theo nội dung của từng bài, giáo viên điều chỉnh thời gian thực hành của 
học sinh cho phù hợp, không thực hiện máy móc cho tất cả các bài. 
 - Trong quá trình thực hiện các tiết dạy, giáo viên cần lưu ý học sinh hiểu biết cái 
đẹp, cảm nhận cái đẹp làm trọng tâm, không nên đi sâu rèn luyện kĩ năng vẽ. 
 - Không áp đặt đòi hỏi quá cao đối với học sinh. Nên lấy động viên, khích lệ là 
chính, cố gắng tìm những ưu điểm dù nhỏ nhất ở từng học sinh để kịp thời động viên, 
khen ngợi. 
Nguyễn Thị Mỹ Hà – Trường THCS Thái Thịnh Page 9 
 Một số biện pháp dạy học môn Mỹ thuật ở trường THCS 
đó vừa tạo hứng thú thoải mái cho tiết học vừa củng cố kiến thức các bước vẽ tranh 
đề tài. Trong quá trình giảng dạy tôi nhận thấy đây là một cách dạy hiệu quả và có 
thẻ áp dụng với các phân môn khác như: Vẽ theo mẫu, vẽ trang trí 
 - Thông qua hoạt động của CLB mĩ thuật tôi đã hướng dẫn cho học sinh trường 
THCS Thái Thịnh có thể tạo ra các đồ hữu ích từ những vật liệu phế thải, điều này 
ngoài việc hướng dẫn cho học sinh sự khéo léo, tính thẩm mĩ còn giáo dục cho học 
sinh có ý thức bảo vệ môi trường. 
 • Để chứng minh những giải pháp trên tôi đưa ra một số tiết dạy mẫu như sau : 
 Tiết 24- BÀI 24: VẼ THEO MẪU 
 LỌ HOA VÀ QUẢ 
 (Vẽ hình - tiêt 1) 
 I. Mục tiêu bài học: 
- HS biết cách vẽ lọ hoa và quả (có dạng hình cầu). 
- Vẽ được hình gần giống với mẫu 
- Nhận ra vẻ đẹp của mẫu qua bố cục, vẽ nét vẽ hình. 
II. Chuẩn bị: 
1. Giáo viên: 
- Hình minh hoạ các bước vẽ hình. 
- Một số bài vẽ của HS khoá trước. 
2. Học sinh: 
- Mẫu vẽ : Từ 2-3 lọ hoa & quả (cam, táo, lê...) 
- Dụng cụ học tập: Bút thì, tẩy, que đo, vở mĩ thuật. 
Nguyễn Thị Mỹ Hà – Trường THCS Thái Thịnh Page 11 
 Một số biện pháp dạy học môn Mỹ thuật ở trường THCS 
yêu cầu cả lớp quan sát trả lời. vật. 
- Mẫu vẽ bao gồm những gì? - Lọ hoa cao hơn và có kích thước lớn 
 hơn so với quả. 
- Quan sát, so sánh tỉ lệ, kích thước và cho - Lọ hoa có dạng hình trụ tròn. Quả có 
biết cấu trúc của lọ hoa và qủa có khối dạng dạng hình cầu. Lọ hoa gồm miệng, cổ, 
hình gì? vai, thân. đáy. 
- Vị trí của lọ hoa và quả ? - Quả được đặt trước lọ. 
- GV nhận xét, bổ sung cho câu trả lời của - Khung hình chữ nhật đứng (hoặc 
HS. hình vuông). Lọ hoa nằm trong khung 
 hình chữ nhật đứng, quả nằm trong 
 khung hình vuông. 
Hoạt động 2: Hướng dẫn cách vẽ: II. Cách vẽ: 
- GV: Trong tay cô có một bộ bài thực hiện 
các bước vẽ theo mẫu nhưng chưa được sắp 
xếp theo đúng trình tự. Cô mời một bạn lên 
bảng trong thời gian 1 phút hãy sắp xếp theo 
đúng trình tự. 
- Có mấy bước vẽ hình bài lọ hoa và quả? (Gồm 4 bước) 
- HS trả lời – GV nhận xét ghi bảng - B1: Phác khung hình chung và 
 riêng 
Nguyễn Thị Mỹ Hà – Trường THCS Thái Thịnh Page 13