SKKN Phát huy tính tích cực, chủ động, hình thành năng lực thực hành sáng tạo trong phân môn vẽ trang trí của môn Mĩ thuật ở trường THCS Khương Đình - Quận Thanh Xuân

 PHÒNG GD&ĐT QUẬN THANH XUÂN
 TRƯỜNG THCS KHƯƠNG ĐÌNH
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC, CHỦ ĐỘNG, 
HÌNH THÀNH NĂNG LỰC THỰC HÀNH SÁNG TẠO TRONG 
 PHÂN MÔN VẼ TRANG TRÍ CỦA MÔN MĨ THUẬT
 Ở TRƯỜNG THCS KHƯƠNG ĐÌNH - QUẬN THANH XUÂN
 NĂM HỌC 2015 - 2016
 1 Chính vì vậy, tôi đã tìm hiểu và nghiên cứu đề tài: “ Phát huy tính tích cực, 
chủ động, hình thành năng lực thực hành sáng tạo trong phân môn Vẽ trang 
trí của môn Mĩ thuật"
 2. Mục đích
 Mục đích của sáng kiến kinh nghiệm này là đề xuất một số giải pháp nâng 
cao chất lượng dạy và học môn Mĩ thuật.
 3. Nhiệm vụ nghiên cứu
 - Nghiên cứu thực trạng dạy và học môn Mĩ thuật của trường THCS Khương 
Đình – Quận Thanh Xuân
 - Đưa ra được một số giải pháp để nâng cao chất lượng dạy và học môn Mĩ 
thuật trường THCS Khương Đình – Quận Thanh Xuân.
 - Tiến hành thực nghiệm để chứng minh được rằng một số giải pháp đó là tối ưu 
để khắc phục thực trạng và nâng cao chất lượng dạy học môn Mĩ thuật ở trường 
THCS Khương Đình – Quận Thanh Xuân .
4. Đối tượng , phạm vi nghiên cứu
 - Đối tượng: toàn bộ học sinh trường THCS Khương Đình – Quận Thanh Xuân.
 - Phạm vi nghiên cứu: nghiên cứu trong phạm vi môn Mĩ thuật trường THCS 
Khương Đình – Quận Thanh Xuân
 5. Phương pháp nghiên cứu
 - Phương pháp nghiên cứu lí luận: đọc những tài liệu liên quan đến dạy học, môn 
Mĩ thuật, phân môn vẽ trang trí, vẽ tranh, thường thức mĩ thuật
- Phương pháp phân tích, tổng hợp: phân tích và tổng hợp được những ưu, nhược 
điểm của việc dạy học môn Mĩ thuật ở trường THCS Khương Đình để đề ra 
những giải pháp khắc phục những nhược điểm đó.
- Phương pháp thực nghiệm: Vận dụng dạy thử mỗi khối một bài ở các lớp, áp 
dụng những giải pháp đã đề ra xem kết quả dạy học có tốt hơn không.
- Phương pháp so sánh và chứng minh:
 + So sánh kết quả trước và sau khi tiến hành thực nghiệm áp dụng các giải pháp 
đã đề ra.
 + Chứng minh một số giải pháp đưa ra áp dụng nhằm nâng cao chất lượng dạy 
học môn Mĩ thuật ở trường THCS Khương Đình đã thành công.
- Phương pháp thống kê: Thống kê bằng biểu bảng. Tính phần trăm nhằm đánh 
giá thực trạng và thấy được hiệu quả của việc áp dụng một số giải pháp để nâng 
cao chất lượng dạy và học môn Mĩ thuật
 PHẦN II: NỘI DUNG
1.Một số khái niệm.
 Nghệ thuật trang trí là một phần không thể thiếu trong việc giáo dục thẩm mĩ 
cho học sinh nói chung và chương trình mĩ thuật bậc THCS nói riêng. Đối với 
người dạy và người học cần phải nắm vững kiến thức cơ bản về trang trí mới 
 3 cao. Do đó, hiệu quả của việc dạy học chưa cao, học sinh chưa có hứng thú nhiều 
với phân môn Vẽ trang trí, kết quả học tập chưa cao.
 3. Một số giải pháp để nâng cao chất lượng dạy học phân môn Vẽ trang trí 
ở trường THCS .
 3.1. Phương pháp quan sát.
 - Phương pháp quan sát là thông qua việc ngắm nhìn, tìm hiểu đối tượng 
để phân tích, so sánh về: Cấu trúc, màu sắc tỉ lệ, hình ảnh của mẫu. Giúp học 
sinh biết và cảm nhận vẻ đẹp của đối tượng, làm cơ sở thực hiện bài vẽ. 
Nhưng thực tế khi vận dụng phương pháp này vào tiết dạy đa số HS rất lười quan
 sát hoặc nếu có thì quan sát không có định hướng rõ ràng lầm tưởng với cách 
nhìn đơn thuần dẫn đến hiểu đối tượng một cách hời hợt, không tập trung, thiếu 
sự phân tích, so sánh. Vì vậy giáo viên cần lưu ý giới hạn nội dung quan sát, tập 
trung sự chú ý của học sinh vào đối tượng quan sát, định hướng rõ vấn đề và 
phân tích so sánh.
- Phương pháp quan sát thường được áp dụng trong hoạt động quan sát nhận xét, 
giáo viên hướng dẫn học sinh quan sát phân tích nhận xét các tư liệu tham khảo 
cho bài học như tranh ảnh từ sách báo, bài vẽ trang trí của hoạ sĩ hoặc của học 
sinh. Cuối tiết học giáo viên cùng học sinh thực hiện hoạt động quan sát nhận xét 
để đánh giá kết quả của bài học, từ đó học sinh có thể rút kinh nghiệm cho bài 
học sau. 
3.2 Phương pháp trực quan.
 - Dạy mĩ thuật chủ yếu là bằng đồ dùng dạy học. Dạy trên những gì học sinh 
nhìn thấy. Vì vậy khi dạy học môn vẽ trang trí giáo viên cần phải lựa chọn đồ 
dùng dạy học, tranh dạy học điển hình có tính chắt lọc chọn lựa, rõ nội dung, có 
tính thẩm mĩ, khuôn khổ hợp lý để học sinh dễ quan sát.
 - Dạy học bằng đồ dùng dạy học giúp học sinh lĩnh hội tri thức nhanh, nhớ lâu 
và hứng thú hơn. Song trên thực tế, một số giáo viên dạy mĩ thuật ở trường 
THCS còn bộc lộ những số thiếu sót sau:
 + Chưa khai thác hết lợi thế của đồ dùng dạy học.
 + Sử dụng đồ dùng dạy học chưa có trọng tâm, chưa thực sự chú ý đến tính 
thẩm mĩ của nó: chưa chọn lọc được mẫu đẹp về hình về cấu trúc và màu sắc..
 + Trình bày đồ dùng dạy học chưa khoa học.
 + Ít sử dụng kết quả học tập của học sinh làm đồ dùng dạy học.
 - Để sử dụng đồ dùng dạy học mĩ thuậtở THCS có hiệu quả, giáo viên cần phải 
chú ý:
 + Có cách trình bày đồ dùng dạy học khác nhau tùy theo nội dung bài dạy 
 + Trình bày cùng 1 lúc để học sinh có cách nhìn bao quát về nội dung bài 
học.
 5 3.6. Phương pháp trò chơi.
 Sử dụng phương pháp trò chơi giáo viên sẽ tạo được tính tích cực hoạt động 
thi đua học tập giữa các nhóm, các cá nhân. 
 Phương pháp này gây được hứng thú học tập cho học sinh, tạo ở các em sự 
háo hức chờ đón để được học phân môn vẽ trang trí. Giáo viên là người đóng vai 
trò chỉ đạo tổ chức các hoạt động chơi mà học để đạt được hiệu quả cao nhất.
 3.7. Phương pháp làm việc theo nhóm: 
 Phương pháp này phát huy được tính tích cực, chủ động, mọi học sinh đều 
được tham gia học tập. Xây dựng cho học sinh tinh thần tập thể, ý thức cộng 
đồng với công việc chung, đồng thời hình thành ở học sinh phương pháp làm việc 
khoa học, tự lập kế hoạch và làm việc theo kế hoạch.
 * Hình thành học tập:
 +Giao bài tập
 +Giao câu hỏi theo phiếu bài tập, giao bài cho từng nhóm học sinh 
thảo luận.
 * Tổ chức:
 +Chia nhóm. Có thể đặt tên cho nhóm.
 +Cử nhóm trưởng và thư ký ghi chép
 +Vị trí của nhóm
 * Tiến hành:
 +Nhận bài tập.
 +Nhóm trưởng nêu yêu cầu.
 +Các thành viên thảo luận hoặc cùng làm.
 +Nhóm trưởng hoặc đại diện thay mặt nhóm trình bày.
 +Các nhóm hoặc cá nhân khác góp ý, bổ sung, tranh luận, đánh giá.
 +Giáo viên nhận xét, bổ sung, tổng kết, đánh giá.-Làm việc theo 
nhóm tạo điều kiện cho nhiều học sinh được tham gia vào quá trình nhận thức, 
mặt khác giúp học sinh tích cực tự giác học tập hơn. Góp ý, trao đổi, tranh luận 
sẽ là cơ sở tốt cho sự hình thành và phát triển khả năng tư duy, phân tích ở học 
sinh.
 -Với các bài vẽ trang trí, phương pháp này có thể thực hiện ở đầu tiết học qua 
phần quan sát nhận xét, hoặc cuối tiết học để nhận xét đánh giá kết quả bài học.
 -Tùy theo yêu cầu của các loại bài, từng bài cụ thể và từng thời điểm nhất 
định mà giáo viên vận dụng phương pháp làm việc theo nhóm sao cho phù hợp, 
có hiệu quả nhất.
3.8. Phương pháp luyện tập:
 Phân môn vẽ trang trí lấy thực hành làm hoạt động chính và chỉ có trên cơ sở 
thực hành thì nhận thức lý thuyết mới rõ dần. Học vẽ trang trí, học sinh phải được 
làm nhiều bài tập, có thể là các bài tập sẽ trùng lặp nội dung, yêu cầu, cách tiến 
hành, song mỗi bài học sinh phải tìm ra cách vẽ khác nhau: về khai thác nội dung 
 7 Bảng 1: Kết quả điều tra trước khi thực hiện giải pháp
 Thái độ (%)
 TT Lớp Sĩ số
 Thích Bình thường Không thích
 1 9A1 51 24 70 6
 2 9A3 38 19 71.4 9,6
 * Tiến hành thực nghiệm áp dụng các giải pháp cho khối 9 ở trường THCS 
 thông qua một tiết dạy cụ thể.
 3.2. Bài dạy áp dụng các giải pháp cho khối 9:
 Bài 2: TẠO DÁNG VÀ TRANG TRÍ THỜI TRANG( tiết 1)
 Hoạt động Hoạt động Nội dung Năng lực 
 của giáo viên của học sinh hình 
 thành
 Hoạt động 1: Hướng dẫn HS quan sát nhận xét
GV gọi 2 HS lên bảng. 
GV yêu cầu HS nhận xét về Trò chơi 
cách kết hợp của bạn. “FASHIONITA”
=>Túi xách là một trong những Có 4 hình ảnh các 
phụ kiện của trang phục, giúp trang phục khác 
cho bộ trang phục thêm hấp nhau về phong 
dẫn và “thời trang” hơn. Để cách, lứa tuối và 4 
thiết kế được một trang phục hình ảnh túi xách. 
đẹp theo ý thích của mình Em hãy ghép túi 
chúng ta cùng tìm hiểu trong xách sao cho phù 
bài học hôm nay. Nhưng trước hợp với trang phục 
hết em hãy cho biết “thời trên
trang” là gì?
- Thời trang có tác dụng như =>HS: Thời trang I.Quan sát nhận 
thế nào với cuộc sống con là lĩnh vực rộng,bao xét
người? gồm cách ăn 
 mặc,trang điểm 
 thịnh hành trong 
 một thời gian nào 
GV treo một số tranh ảnh về đó, kết hợp các vật 
trang phục của các vùng miền, dụng như đồng hồ, 
các dân tộc của Việt Nam và túi xách... 
trang phục truyền thống của =>HS: Thời trang 
các nước trên thế giới. làm cuộc sống con 
 người thêm đẹp,văn 
 minh.
- Thời trang của các dân tộc 
có giống nhau không? => HS: Mỗi dân tộc 
 9 -Tìm các mảng 
_Gv: Tùy theo phong cách mà trang trí (có thể 
trang trí cho thích hợp. vẽ 
 hoạ tiết kín thân 
 hoặc đường diềm 
Gv cho HS quan sát một số bản ở tay cổ, tà, gấu 
thiết kế thời trang của các nhà áo,... hay sữ dụng 
thiết kế nổi tiếng, hình ảnh thời hình mảng trang 
trang từ rau củ, hoa, giấy. trí ở những vị trí 
 thích hợp.)
 -Chọn hoạ tiết: 
 hoa lá, các con 
 vật,hình mảng ...
 -Vẽ màu phù hợp 
 (Màu sắc của nền 
 và màu sắc của 
 hoạ tiết cần hài 
 hòa)
 Hoạt động 3: Hướng dẫn học sinh thực hành
Gv chia lớp thành 4 nhóm,mỗi Tạo dáng và trang III.Thực hành Năng lực 
nhóm sẽ tạo dáng và trang trí trí thời trang theo thực hành 
hai trang phục theo các chủ đề: chủ đề được phân sáng tạo
Nhóm 1: trang phục truyền công.
thống
Nhóm 2: trang phục dạ hội
Nhóm 3: trang phục công sở
Nhóm 4: trang phục dạo phố
Gv gợi ý Hs cách tạo dáng và 
sắp xếp họa tiết
Gv khuyến khích Hs thể hiện 
tính sáng tạo của mình.
 Hoạt động 4: Đánh giá nhận xét
 Hs nhận xét theo 
Gv đính bài trang trí của 4 cảm nhận của riêng 
nhóm lên bảng,gợi ý Hs nhận mình.
xét về:
+Hình dáng
+Họa tiết.
+Màu sắc.
Gv tổng kết,bổ sung.
 Củng cố, dặn dò
-Chuẩn bị chotiết học sau: Tạo 
dáng và trang trí thời trang (tiết 
2)
+ Mỗi nhóm chuẩn bị 2 bộ 
trang phục theo chủ đề đã phân 
 11