SKKN Phương pháp hướng dẫn học sinh học, luyện tập và ghi nhớ từ vựng Tiếng Anh một cách hiệu quả

 Phương pháp hướng dẫn học sinh học, luyện tập và ghi 
 nhớ từ vựng Tiếng Anh môt cách hiệu quả 
 MỤC LỤC 
Mục lục 0 
MỞ ĐẦU 2 
1. Lý do viết đề tài 2 
 1.1. Lý do khách quan 2 
 1.2. Lý do chủ quan 3 
2. Mục đích nghiên cứu 4 
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 5 
4. Phương pháp nghiên cứu 5 
5. Khả năng phát triển, ứng dụng thực tế 
 NỘI DUNG 
CHƯƠNG 1 6 
 THỰC TRẠNG CỦA VIỆC DẠY VÀ HỌC TỪ VỰNG TIẾNG ANH TẠI 
 TRƯỜNG THCS 
1.1. Về học sinh 6 
1.2. Về giáo viên 7 
CHƯƠNG 2 9 
 NỘI DUNG CHÍNH VÀ TIẾN TRÌNH NGHIÊN CỨU 
1. Giới thiệu từ vựng 9 
1.1. Các thủ thuật có thể áp dụng khi giảng dạy từ vựng hiện nay 9 
1.2. Các thủ thuật đã vận dụng hiệu quả khi dạy từ vựng Tiếng Anh cho học sinh tại 
trường THCS Thái Thịnh 13 
2. Thực hành luyện tập 19 
2.1. Các phương pháp áp dụng để luyện từ cho học sinh. 19 
2.2. Luyện tập về cấu tạo từ 22 
Giáo viên thực hiện: Hoàng Thị Thu Hà – Trường THCS Thái Thịnh 
– Quận Đống Đa – Thành Phố Hà Nội Page 0 
 Phương pháp hướng dẫn học sinh học, luyện tập và ghi 
 nhớ từ vựng Tiếng Anh môt cách hiệu quả 
 MỞ ĐẦU 
 1. Lý do viết đề tài: 
 1.1. Lý do khách quan 
 Tiếng Anh là ngôn ngữ quốc tế nó được sử dụng như một thứ ngôn ngữ phổ 
thông trên thế giới. Tiếng Anh đã và đang trở thành một nhu cầu cần thiết trong 
giao tiếp hàng ngày, trong công việc và trong quá trình nghiên cứu khoa học. 
Thông qua ngôn ngữ chung này mà con người trên khắp hành tinh hiểu biết lẫn 
nhau, trao đổi cho nhau những thành tựu khoa học, văn hoá thể thao, nghệ thuật, 
văn minh tiến bộ của loài người. Đất nước ta đang trên đà hội nhập và phát triển, vì 
vậy mà Tiếng Anh chính là chìa khoá để mở cánh cửa hội nhập giữa nước ta với 
các nước trên thế giới. 
 Theo GS.TSKH. Vũ Ngọc Hải - Viện Chiến lược và Chương trình giáo dục – 
"Những ai, những cộng đồng nào, quốc gia nào muốn phát triển nhanh, muốn mở 
rộng quan hệ quốc tế, muốn mở cửa, muốn tiếp nhận thành tựu về mọi mặt của 
nhân loại, không thể không biết tiếng Anh, không thể không có chiến lược học ngôn 
ngữ này một cách cẩn trọngNhiều quốc gia đã coi tiếng Anh là thứ tiếng quan 
trọng sau tiếng mẹ đẻ và đã đưa vào giảng dạy chính khoá từ giáo dục tiểu học" 
Chính vì lẽ đó, việc học tiếng Anh đối với mỗi một chúng ta, nhất là đối với các em 
học sinh, giới trí thức trẻ của đất nước luôn là một công việc hết sức quan trọng. 
Tuy nhiên để sử dụng tiếng Anh như là một công cụ giao tiếp thì chúng ta phải đáp 
ứng một trong những tiêu chí cơ bản đó là vốn từ vựng. Vốn từ vựng càng nhiều 
càng giúp cho việc hiểu và giao tiếp nhanh chóng và hiệu quả hơn. Chính vì vậy ở 
mỗi bài học việc giới thiệu ngữ liệu mới, trong đó có từ vựng, luyện tập sử dụng từ 
vựng mới, làm rõ nghĩa, cách dùng và ghi nhớ từ vựng luôn luôn là việc làm bắt 
Giáo viên thực hiện: Hoàng Thị Thu Hà – Trường THCS Thái Thịnh 
– Quận Đống Đa – Thành Phố Hà Nội Page 2 
 Phương pháp hướng dẫn học sinh học, luyện tập và ghi 
 nhớ từ vựng Tiếng Anh môt cách hiệu quả 
dẫn học sinh cách học và tự ôn luyện vốn từ vựng ở nhà để ghi nhớ và phát triển 
vốn từ vựng của bản thân. Từ những băn khoăn, trăn trở trên tôi đã tham khảo sách 
giáo khoa,bạn bè, đồng nghiệp, tìm hiểu tâm lí học sinh nghiên cứu, ứng dụng 
những kiến thức mình có vào quá trìng giảng dạy từ vựng cho hoc sinh. Từ đó tôi 
đã rút ra một vài kinh nghiệm dạy và luyện tập từ vựng cho học sinh nhằm giúp các 
em ghi nhớ được vốn từ vựng tiếng Anh có hiệu quả. Chính vì vậy mà tôi viết sáng 
kiến kinh nghiệm “ Phương pháp hướng dẫn học sinh học, luyện tập và ghi nhớ từ 
vựng Tiếng Anh một cách hiệu quả”. 
 2. Mục đích nghiên cứu 
 Môn ngoại ngữ mang sắc thái riêng khác biệt với môn học khác. Nó không 
chỉ là dạy kiến thức ngôn ngữ mà còn bao gồm cả kiến thức xã hội sâu sắc, phong 
tục, tập quán, lối sống văn hoá của nhân loại được thông qua ngôn ngữ, qua hệ 
thống từ vựng vì thế rất cần thiết để nghiên cứu để tìm ra những phương pháp hay 
và có hiệu quả giúp học sinh ghi nhớ được vốn từ vựng Tiếng Anh. 
- Cần có những thủ thuật dạy từ vựng đa dạng và hứng thú đối với học sinh nhằm 
bổ sung và đổi mới các phương pháp dạy học tiếng Anh truyền thống để vận dụng 
trong giảng dạy nhằm: 
 + Gây hứng thú cho học sinh khi học tiếng Anh, từ đó học sinh tích cực tham 
gia tự giác vào các hoạt động học và tiếp thu bài tốt hơn, ghi nhớ từ vựng với ngữ 
cảnh giao tiếp, nâng cao khả năng tự học hỏi, sẽ làm giàu vốn từ và tự kiểm tra 
được quá trình sử dụng từ của mình. 
 + Nâng cao chất lượng học tập của bộ môn. 
 - Tổng hợp các dạng bài tập để luyện tập từ vựng có hiệu quả giúp học sinh 
nắm vững kiến thức, nhớ từ và có thể sử dụng trong giao tiếp. 
Giáo viên thực hiện: Hoàng Thị Thu Hà – Trường THCS Thái Thịnh 
– Quận Đống Đa – Thành Phố Hà Nội Page 4 
 Phương pháp hướng dẫn học sinh học, luyện tập và ghi 
 nhớ từ vựng Tiếng Anh môt cách hiệu quả 
 CHƯƠNG 1: 
 THỰC TRẠNG CỦA VIỆC DẠY VÀ HỌC TỪ VỰNG TIẾNG ANH TẠI 
 TRƯỜNG THCS THÁI THỊNH 
 1.1. Về học sinh 
 Hiện nay trong các trường THCS, cũng giống như các bộ môn khác, việc 
dạy và học tiếng Anh đang diễn ra cùng với sự đổi mới phương pháp giáo dục, 
cải cách sách giáo khoa, giảm tải nội dung chương trình học nhằm làm phù hợp 
với nhận thức của học sinh, làm cho học sinh được tiếp cận với các nội dung, kiến 
thức hiện đại. Vốn từ vựng tiếng Anh trong chương trình học cũng được sử dụng 
phù hợp với sự phát triển chung của xã hội. 
 Trước hết, xuất phát từ đối tượng giảng dạy là học sinh ở lứa tuổi thiếu 
niên kinh nghiệm cuộc sống còn ít, hiểu biết xã hội hạn chế, do đó vốn từ vựng 
dạy cho các em ở cấp học này thường phải được kết hợp với các kỹ năng dạy học 
cho phù hợp để gây sự quan tâm, hứng thú với học sinh. Bên cạnh đó việc dạy và 
học tiếng Anh trong nhà trường còn diễn ra trong môi trường giao tiếp của thầy 
và trò có rất nhiều hạn chế: Dạy học trong một tập thể lớn (thường là đơn vị lớp 
học có khoảng 45 học sinh hoặc hơn), trình độ nhận thức có nhiều cấp độ khác 
nhau, điều này làm phân tán sự tập chung của học sinh, tác động rất lớn đến việc 
rèn luyện kĩ năng cho học sinh, làm chậm quá trình tiếp thu kiến thức của học 
sinh và sự phân bố thời gian cho từng phần nội dung bài sao cho phù hợp với 
từng loại bài giảng (thực hành, kĩ năng) cũng là một tác động tới việc lựa chọn, 
nghiên cứu và áp dụng kĩ năng dạy từ vựng sao cho thích hợp. 
 Một vấn đề khác nữa là mặc dù các em học sinh đã được làm quen với Tiếng 
Anh từ khi các em còn học tiểu học nhưng kiến thức của các em còn nhiều hạn chế, 
các em chưa xác định phương pháp học hiệu quả.Vì thực tế là khi còn học tiểu học 
Giáo viên thực hiện: Hoàng Thị Thu Hà – Trường THCS Thái Thịnh 
– Quận Đống Đa – Thành Phố Hà Nội Page 6 
 Phương pháp hướng dẫn học sinh học, luyện tập và ghi 
 nhớ từ vựng Tiếng Anh môt cách hiệu quả 
nguyên nhân dẫn đến kết quả học tập của các em còn thấp, giúp các em tìm ra 
phương pháp học cho riêng mình, nâng cao kết quả học tập. Cụ thể giáo viên đã: 
 - Tiến hành tìm tòi các hình thức rèn luyện cho phù hợp với từng loại bài, 
từng kiểu bài. 
 Ví dụ: 
 - Rèn luyện qua bài khoá 
 - Luyện từ qua bài nghe, đọc hiểu. 
 - Luyện từ theo chủ đề. 
 - Luyện từ phối hợp các phương pháp cơ bản của luỵên tập chủ yếu dùng 
phương pháp thực hành. 
 + Thực hành nói, phát âm chính xác từ, thực hiện ở bài hội thoại, đọc hiểu. 
 + Thực hành đặt câu, sử dụng từ và luyện tập ở bài nói. 
 + Thực hành ở các bài tập về sử dụng từ được thực hiện ở trong các giờ dạy 
“Language focus”. 
 Ngoài ra luyện từ qua các hình thức trò chơi, nhóm học tập để học sinh có 
thể bổ sung vốn từ cho nhau. 
 Dù thực hiện ở bất kỳ phương pháp nào cũng đảm bảo nguyên tắc giáo viên 
chỉ đóng vai trò hướng dẫn. Giáo viên phải luôn tạo ra môi trường luyện tập cho 
học sinh đồng thời hướng dẫn chúng cách luỵên tập, củng cố và bổ sung vốn từ một 
cách thường xuyên. 
Giáo viên thực hiện: Hoàng Thị Thu Hà – Trường THCS Thái Thịnh 
– Quận Đống Đa – Thành Phố Hà Nội Page 8 
 Phương pháp hướng dẫn học sinh học, luyện tập và ghi 
 nhớ từ vựng Tiếng Anh môt cách hiệu quả 
 Cụ thể việc dạy từ vựng trong phần giới thiệu ngữ liệu mới là phải giới thiệu 
hình thái (form) tình huống ngữ cảnh để làm rõ ngữ nghĩa (meaning) và cách sử 
dụng từ mới (use). Nếu phần này chúng ta giới thiệu từ vựng sinh động hứng thú 
bao nhiêu, bài học càng hiệu quả bấy nhiêu. Vì như trên đã đề cập ngay từ ban đầu, 
học sinh đã bị lôi cuốn, hứng thú vào bài học dẫn đến tiếp thu nhanh và dễ dàng. 
Từ đó kích thích học sinh ham muốn học từ vựng, tích cực tham gia vào quá trình 
giới thiệu từ vựng. Vì vậy cần tạo điều kiện cho học sinh thực hành sử dụng từ mới 
đặt câu theo mẫu, sử dụng từ trong các hoàn cảnh khác nhau, ôn luyện thường 
xuyên các từ đã học qua nhiều dạng bài tập khác nhau, thực hành giao tiếp sử dụng 
từ đúng từng ngữ cảnh. 
 Bên cạnh việc sắp xếp, bố trí thứ tự từ vựng để dạy giáo viên còn phải sử dụng 
các kĩ năng giới thiệu từ mới, tạo sự hấp dẫn với học sinh thông qua các kĩ năng 
giới thiệu từ. Ta cũng biết lượng thời gian để giới thiệu từ vựng trong một giờ học 
chiếm một phần nhỏ, chỉ từ 5 đến 7 phút(tối đa là 10 phút) nên khi giới thiệu từ 
giáo viên phải thực hiện việc dẫn dắt sao cho thật rõ ràng, cụ thể, đơn giản, và 
nhanh chóng. Giáo viên phải lựa chọn kĩ năng giới thiệu từ cho phù hợp, vừa để thu 
hút sự tập trung của học sinh, vừa để học sinh ghi nhớ từ vựng ở giai đoạn đầu. 
 Giai đoạn đầu trong việc dạy từ vựng là phần giới thiệu từ mới cho học sinh. 
Giới thiệu từ mới có vai trò rất quan trọng trong một giờ học tiếng Anh. Nó có thể 
giúp học sinh nắm được bao quát nội dung bài học, nắm được nghĩa của từ, cách sử 
dụng qua phần giới thiệu ban đầu của giáo viên. Thông thường giới thiệu một từ 
mới, giáo viên cần thực hiện các bước sau: 
 - Gợi mở từ dạy bằng tranh vẽ, vật thật, ví dụ, tình huống... 
 - Giới thiệu từ dạy bằng Tiếng Anh 
 - Cho học sinh nghe 3 lần 
Giáo viên thực hiện: Hoàng Thị Thu Hà – Trường THCS Thái Thịnh 
– Quận Đống Đa – Thành Phố Hà Nội Page 10 
 Phương pháp hướng dẫn học sinh học, luyện tập và ghi 
 nhớ từ vựng Tiếng Anh môt cách hiệu quả 
 Từ kém tích cực là những từ học sinh chỉ hiểu và nhận biết được khi nghe đọc 
ta chỉ cần dưng lại ở mức độ nhận biết không cần tốn thời gian cho các hoạt động 
ứng dụng. Để tiết kiệm thời gian ta thường trình bày chúng nhanh chóng. Chúng ta 
thường để học sinh đoán từ qua ngữ cảnh của bài đọc. 
 1.1.2. Học sinh đã biết từ này chưa? 
 Để không bị lãng phí thời gian, người thầy cần phải luôn luôn đảm bảo những từ 
cần dạy là từ mới học sinh chưa biết. Có thể hỏi trực tiếp các em, hoặc dùng thủ 
thuật gợi mở để tìm xem các em đã biết những từ đó chưa và biết đến đâu, cụ thể là 
thủ thuật hỏi gợi ý (eliciting), tách riêng từ mới bằng cách đọc to, học sinh nghe, 
nhắc lại, qua luyện tập nhanh kiểm tra mức độ tiếp thu của học sinh, hoặc hỏi trực 
tiếp các em những từ nào từ khó và mới trong bài. 
* Những yếu tố cần làm rõ khi giới thiệu từ mới: 
 Khi giới thiệu ngữ liệu mới cần làm rõ 3 yếu tố cơ bản của ngôn ngữ là: form, 
meaning, use. Khi giới thiệu từ mới, ta cần giới thiệu không những chữ viết và định 
nghĩa như ở từ điển mà còn cách phát âm không chỉ từ đơn lẻ mà phải nhận biết và 
phát âm đúng những từ đó trong chuỗi lời nói và dặc biệt là biết nghĩa và cách dùng 
chung trong giao tiếp. 
 Tóm lại chúng ta cần làm rõ những phần sau khi giới thiệu từ mới: 
 ▪ Chữ viết (spelling) 
 ▪ Ngữ âm (pronunciation) 
 ▪ Ngữ nghĩa (lexical meaning) 
 ▪ Hình thái ngữ pháp (Gramatical form) 
 ▪ Cách sử dụng (use) 
Giáo viên thực hiện: Hoàng Thị Thu Hà – Trường THCS Thái Thịnh 
– Quận Đống Đa – Thành Phố Hà Nội Page 12